Opis ogólny odmiany ULEKO  ślazówki  turyngskiej  (Lavatera thuringiaca L.)

Odmiana  powstała z  pojedynków wybranych  z  dzikiej  populacji rosnącej na nieużytkach na glebie lessowej w  Przybysławicach k. Sandomierza.

         Opis  botaniczny.  Ślazówka turyngska  (Rodzina ślazowatych – Malvaceae) jest byliną  wyrastającą do 1,6 m. wysokości. Łodygi ma liczne (6 – 20), bardzo sztywne i prosto wzniesione. Liście dolne są duże i osadzone na ogonku dłuższym od blaszki liściowej, górne są mniejsze i  mają ogonki krótsze od blaszek. Blaszka dolnych liści jest 5-klapowa, górnych 3-klapowa; środkowa klapa jest dłuższa od bocznych. Łodygi, zwłaszcza w górnej części oraz liście, zwłaszcza od dołu, są pokryte gęstymi włoskami. Kwiaty 5-płatkowe wyrastają pojedynczo w kątach liści, a na wierzchołkach łodyg są skupione w groniasty kwiatostan. Kielich powstaje ze zrośnięcia  pięciu listków na 1/3 długości. Płatki kwiatowe są do czterech razy dłuższe od kielicha, wyrastają do 4 cm , są różowe z ciemniejszymi żyłkami. Owocem jest  rozłupnia  ok. 20-dzielna. Nasiona – rozłupki (owocki) kształtu nerkowatego są nagie, gładkie, szaro- lub ciemnobrunatne. Genom ślazówki  zawiera 42 chromosomy.

Fot. 1. Rośliny odmiany Uleko  w fazie kwitnienia.

         Fot. 2. Zagęszczenie na plantacji  z rozstawą roślin 1 x 1 m .                      

Fot. 3. Wysokość roślin może przekraczać 160 cm

Fot. 4. Różowy kwiat ślazówki z ciemniejszymi żyłkami.

W roku siewu rośliny rosną o ok. 50% mniejsze, ale kwitną i zawiązują nasiona. W dalszych latach wegetacji zawiązki pędów wyrastają na początku wiosny, ale intensywny wzrost rozpoczyna się w maju i trwa do zakończenia kwitnienia. Okres zawiązywania pąków i kwitnienia trwa u ślazówki Uleko długo: od połowy czerwca do września, najintensywniej w lipcu i sierpniu. Atrakcyjny nektar zwabia liczne pszczoły i trzmiele, które dobrze zapylają kwiaty. Ślazówka jest gatunkiem samopylnym, każdy jej kwiat wydaje owoc. 

Fot. 5. Liczne pylniki zrośnięte w rurkę otaczają słupek.

Fot. 6. Na kwiaty oprócz pszczół  najczęściej przylatują trzmiele.

         Fot. 7. Na wierzchołkach łodyg powstają grona, każdy kwiat wydaje owoc.

       

Odmiana Uleko charakteryzuje się wybitną trwałością, mrozoodpornością i konkurencyjnością  w stosunku do roślin innych gatunków. Jej rośliny dobrze odrastają po skoszeniu, częste ścinanie (2-3 razy w roku) w różnych fazach wegetacji nie osłabia roślin. Odznacza się dobrym krzewieniem i wytwarza dużo suchej masy. Współczynnik rozmnażania  nasion osiąga wartość 300 – 500.

Fot. 9. Z karpy wyrasta 15-20 łodyg.

Fot. 10. Sztywne i grube łodygi drewnieją po kwitnieniu.

         Fot. 11. Ponad 20 łodyg wyrosło z 1 nasienia w drugim roku  wegetacji.       

Rośliny w drugim i dalszych latach wegetacji wykształcają grubą, krótką karpę od której odchodzą liczne, grube, białe, mięsiste korzenie okryte jasnoszarą skórką. Wczesną wiosną lub po skoszeniu z karpy wyrastają liczne łodygi pierwszego rzędu silnie rozgałęziające się. Korzenie i nadziemne części roślin zawierają  6-8% śluzów, podobnie jak w pokrewnym gatunku malwie czarnej.

Rozłupnie ślazówki Uleko dojrzewają stosunkowo równomiernie. Nasiona trzeba zebrać w fazie dojrzewania, gdy większość owoców jest żółta, kielich żółknie i  zaczyna więdnąć, a nasiona przybierają barwę brązową lub brunatną. Kiełkują one lepiej niż przejrzałe, czarne nasiona. W tej fazie  nasiona otulone działkami kielicha są skupione w rozłupni  i nie osypują się łatwo. Przejrzałe rozłupnie z wyschniętymi działkami kielicha, zawierające twarde, intensywnie czarne nasiona  łatwo pękają i osypują nasiona. Dochodzi do tego, gdy zbiór nasion jest opóźniony lub gdy  roślin zasianych  na ugorach nie  kosi się. Jest to korzystne na polach nie uprawianych, gdyż samosiewy  odnawiają porost, który może trwać dziesiątki lat.

         Fot. 12. Z osypanych nasion wyrastają młode rośliny.

             
        Fot. 13. Samosiewy mogą pomagać w odmładzaniu plantacji.

Fot. 14. Rośliny wyrosłe z osypanych nasion są już duże w jesieni.